7 adviezen om jezelf verder te ontwikkelen als bedrijfsjuridisch adviseur

In dit artikel geeft Mark van Wouwe,jurist bij PwC Legal Business Solutions en gespecialiseerd in commerciële contracten, advies over hoe je jezelf verder kunt ontwikkelen als bedrijfsjuridisch adviseur. Naast zijn betrokkenheid bij PwC Legal Business Solutions, is Mark tevens gedreven bestuurslid van NEVOA én lid van de Commissie van Beoordeling van NEVOA.

Adviezen om jezelf verder te ontwikkelen als bedrijfsjuridisch adviseur

Advies 1: begin bij de basis, wees een goed jurist

Mark vertelt: ‘Vanzelfsprekend moet je inhoudelijk een goed jurist zijn en draag je verantwoordelijkheid om op vakinhoudelijk gebied bij te blijven. Je kunt immers niet blijven leunen op hetgeen je tijdens je studie geleerd hebt. Het recht is voortdurend in ontwikkeling en het gaat, zeker op dit moment, razendsnel. Bijblijven doe je onder meer door juridische cursussen te volgen in het kader van de Permanente Educatie. En bijvoorbeeld door het bijwonen van door NEVOA georganiseerde symposia en Regionaal Vaktechnisch Overleg.’

Advies 2: maak de vertaalslag naar de praktijk

‘Maar uiteraard zijn ook andere eigenschappen belangrijk. Je persoonlijkheid, hoe communiceer en presenteer je? Kun je functioneren onder druk en deadlines? Ben je in staat om de vertaalslag naar de praktijk te maken? En om heldere adviezen, begrijpelijke contracten et cetera op te stellen? Hoe zet je jouw kennis het beste in voor jouw werkgever of cliënt? Kortom: óók het volgen van ‘personal of soft skills trainingen’ (zoals bijvoorbeeld schrijfvaardigheid, goed luisteren, presentatievaardigheden, onderhandelingstechnieken, organisatorische vaardigheden) kan ertoe bijdragen dat je jezelf verder ontwikkelt tot een betere bedrijfsjuridisch adviseur. Er komt enorm veel op je af waardoor je skills verder moeten gaan dan puur het beschikken over de vaktechnische kennis’, besluit Mark.

Advies 3: kijk eerst naar je cliënt. Maar dan écht.

‘In de praktijk zie ik dat juristen vaak direct in de gigantische hoeveelheid aanwezige documenten duiken. Terwijl het ónmisbaar is om je eerst op basaal niveau in de cliënt en de bijbehorende bedrijfsvoering te verdiepen’, vervolgt Mark. ‘Je kunt bijvoorbeeld niet zomaar een standaard inkoop- of verkoopcontract met bijbehorende algemene voorwaarden opstellen of beoordelen, als je niet eerst goed begrijpt hoe het er in de dagelijkse praktijk of branche van je cliënt aan toe gaat. En welke producten of diensten levert het bedrijf? Begrijp je ook écht wat ze doen? Die vaardigheid probeer ik ook in mijn team, en dan met name bij de nog wat meer onervaren juristen, onder de aandacht te brengen.’

Advies 4: specialiseren is goed, maar (h)erken de breedte van het vak

‘Je kunt als jurist onmogelijk overal verstand van hebben. Het vakgebied is uitgebreid en er zijn, mede als gevolg daarvan, steeds minder generalisten.  Maar, hoezeer je je ook specialiseert, het is uiteindelijk wel belangrijk om aan te voelen waar mogelijk juridische aandachtspunten spelen op ándere rechtsgebieden’, aldus Mark. ‘Als je een activa/passiva transactie verzorgt, dan zul je je er bijvoorbeeld ook van bewust moeten zijn dat werknemers van rechtswege mee over kunnen gaan (op grond van overgang van onderneming). Of dat bepaalde prijsafspraken vanuit mededingingsrechtelijk perspectief mogelijk niet toelaatbaar zijn. En wat te denken van privacy- en dataprotectie: ook niet onbelangrijk tegenwoordig! Het is daarom van belang om dit soort aspecten en risico’s tijdig te signaleren zodat je waar nodig juristen met andere expertises kunt betrekken.’

Advies 5: heb oog voor de relatie. Hard op inhoud. Zacht op de relatie.

‘Als bedrijfsjuridisch adviseur kijk je primair naar de zakelijke belangen en de juridische positie van je cliënt. Maar daarbij dien je de commerciële belangen en veelal goede zakelijke relatie tussen partijen niet uit het oog te verliezen. Waar nodig dien je dan ook ‘hard op de inhoud’ en ‘zacht op de (zakelijke) relatie tussen partijen’ te zijn. Zéker als bedrijfsjuridisch adviseur is het van belang om daarin een juiste balans te vinden. En dat geldt ook voor de schriftelijke vastlegging. Is het in het betreffende geval nodig om alles in detail te regelen? Wat zijn acceptabele risico’s?’ vervolgt Mark. ‘Het neerleggen van een eenzijdig contract is in wezen niet zo moeilijk. Maar het opstellen van een contract waar beide partijen zich in redelijkheid in kunnen vinden, is vele malen waardevoller. Ook voor de toekomst.’

Advies 6: realiseer je dat je geen procesbelang hebt

‘Verder is het goed om je te realiseren dat een bedrijfsjuridisch adviseur geen procesbelang heeft. Waar mogelijk zal een bedrijfsjuridisch adviseur, daar waar een advocaat wellicht eerder de gang naar de rechtbank zal kiezen, dan ook kijken of er een reële mogelijkheid is dat partijen hun geschil in goed onderling overleg oplossen. En in die ene specifieke situatie waar het duidelijk is dat een bepaald, minimaal te bereiken resultaat, niet gehaald kan worden, kan het advies om tóch te gaan procederen legitiem zijn. Dat besef, dat is belangrijk voor een jurist

Advies 7: gebruik kunstmatige intelligentie daar waar het kan

‘Mijn laatste advies is om kritisch te kijken naar hoe je werkprocessen efficiënter kunt maken en risico’s kunt verkleinen door gebruik te maken van techniek’, vertelt Mark. ‘Steeds vaker kan techniek c.q. software een ondersteunende rol hebben. Bijvoorbeeld bij het opzetten en beheren van een goed Contract Management Systeem, het genereren van (template) contracten en bij het reviewen van contracten. De ontwikkeling van kunstmatige intelligentie gaat snel anno nu en het is prima om daar op een juiste, verantwoorde wijze gebruik van te maken. Wanneer je repeterend werk door AI uit laat voeren, bijvoorbeeld het inventariseren van mogelijke (juridische) aandachtspunten in contracten, dan blijft er meer tijd en energie over voor het gesprek met de cliënt. Ik zeg nadrukkelijk niet dat je zélf niet meer naar deze contracten kijkt, maar een analyse met behulp van AI, naast jouw analyse die uiteindelijk ook niet onfeilbaar is, is absoluut een goed idee.’

Haak aan bij NEVOA: al 29 jaar dé beroepsvereniging voor juristen

Mark: Het is, zeker als je nog een wat jongere of minder ervaren bedrijfsjuridisch adviseur bent, leuk en zinvol om praktijkervaringen van anderen te horen en daarvan te leren. Het hebben van intercollegiaal contact met andere NEVOA-leden kan daar óók toe bijdragen. Ik nodig juristen daarom van harte uit om lid te worden van onze mooie en belangrijke beroepsvereniging’, besluit Mark.